فهرست مطالب
مجله زبانشناسی و گویش های خراسان
پیاپی 12 (بهار و تابستان 1394)
- تاریخ انتشار: 1394/04/30
- تعداد عناوین: 6
-
- علمی - پژوهشی
-
صفحات 1-27نظریه ی واج شناسی لایه ای، دو نوع تکیه را متمایز می کند که عبارتند از تکیه واژگانی و تکیه زیروبمی. این مقاله به بررسی و تحلیل صوت شناختی تکیه ی زیروبمی در گفتار فارسی گویشوران فارسی مسلط به زبان انگلیسی می پردازد. زبان شناسان همواره از پدیده ی تداخل زبانی که طی آن ویژگی های مختلف زبان اول عناصر متناظر در زبان دوم را تحت تاثیر قرار می دهند. اما در این پژوهش تاثیر معکوس زبان دوم بر زبان اول مورد بررسی است که کمتر به آن توجه می شود. بر این اساس، با ارائه الگوی تکیه و مقایسه ی دو زبان انگلیسی و فارسی، گفتار فارسی افراد دوزبانه ی فارسی- انگلیسی از الگوی تکیه مورد تحلیل و مقایسه قرار می گیرد. در تحقیقات پیشین، الگوی تکیه ی زبان انگلیسی در هجاهای آغازین یا میانی کلمات یعنی الگوی تکیه ی چپ گرا و الگوی تکیه ی زبان فارسی در هجای پایانی کلمات یا الگوی تکیه ی راست گرا بیان شده است. داده های پژوهش با استفاده از نرم افزار پرت مورد تحلیل صوت شناختی قرار گرفت و در نهایت، الگوی تکیه ی گفتار فارسی افراد به تفکیک جنسیت ارائه شد. نتایج حاکی از تاثیرپذیری نسبی الگوی تکیه در تلفظ فارسی افراد مورد آزمایش از الگوی تکیه زبان انگلیسی بود و این تاثیر در زنان به مراتب بیشتر از مردان مشاهده شد.کلیدواژگان: تحلیل صوت شناختی، واج شناسی لایه ای، دوزبانه ها، الگوی تکیه ی چپ گرا، الگوی تکیه ی راست گرا
-
صفحات 29-47مردم روستای تاریخی و ییلاقی خانیک از حوالی کاخک گناباد در سخن گفتن خود دقت های زبانی خاصی دارند. گویش این روستا به علل طبیعی و جغرافیایی، از جمله محصور بودن و عدم مهاجرپذیری، تا حد زیادی دست نخورده باقی مانده است. از ویژگی های منحصر به فرد گویش مردم روستای خانیک رواج زمانی خاص است که در زبان فارسی معیار از آغاز فارسی دری تا حال وجود نداشته است. در این زمان قصد انجام کاری از گذشته وجود داشته، اما تا حال عمل آغاز نشده است و در آینده محقق خواهد شد یا به وقوع نخواهد پیوست. این زمان «بعید آیندگی» یا «گذشته درآینده» نام دارد و با زمان «گذشته آیندگی» که در برخی دستورها آمده است، تفاوت دارد. نیز برخی زمان ها که در فارسی معیار بی سابقه است، در این گویش رواج دارد و همچنین زمان هایی که در گذشته و در متون کهن برخی ساخت های آن وجود داشته، اما در خانیکی تمام ساخت ها رایج است، بررسی شده است. داده های این تحقیق از طریق مصاحبه با گویشوران کهن سال و بی سواد خانیک ضبط شده و پس از نوشتن چند مقاله در مورد فعل ها و شناسه ها در گویش خانیک و مقایسه با متون تاریخی و دستوری، ارائه می گردد.کلیدواژگان: بعید آیندگی (گذشته در آینده)، زمان های نادر یا فراموش شده، گویش خانیکی و فارسی معیار
-
صفحات 49-78زبان ها و گویش ها به عنوان یکی از عناصر عمده فرهنگ ها، از سرمایه های انسانی محسوب می شوند و در شرایطی که شاهد نابودی سریع این سرمایه های ملی و انسانی هستیم و نگه داری از آن ها میسر نیست، لازم است با ثبت و ضبط ویژگی های آن ها از محو کامل این میراث های فرهنگی جلوگیری به عمل آوریم. هدف از انجام این پژوهش توصیف بخشی از نظام فعلی گویش روستای ادکان (خراسان شمالی اسفراین) است. این گویش از جمله گویش های تاتی خراسان شمالی می باشد و تاکنون تحقیق زبان شناختی جامعی بر روی آن انجام نگرفته است. در این پژوهش، برای جمع آوری داده ها، از ده گویش ور زن و پنج گویش ور مرد بومی، سال خورده و میان سال، و بی سواد و کم سواد ساکن در این روستا استفاده شده است و سوالات از قبل تدوین شده ای به طور شفاهی از آن ها به عمل آمده و صدایشان ضبط گردیده است. داده های خام این بررسی از آوانویسی صدای ضبط شده گویش وران به دست آمده است. این داده ها نشان می دهد که نظام فعلی این گویش تفاوت های زیادی با زبان فارسی معیار دارد و مهم ترین نتایج مرتبط با این پژوهش عبارتند از: 1) این گویش فاقد زمان های ملموس، ماضی نقلی مستمر وگذشته ابعد است؛ 2) شناسه ها در این گویش در زمان های مختلف و با فارسی معیار متفاوتند؛ 3) تکواژهای ماضی ساز در این گویش متفاوت با فارسی معیارند؛ 4) در این گویش پیشوندهای فعلی اغلب به سبب هماهنگی واکه ای با ستاک فعل، به صورت های دیگری به کار می روند؛ 5) در گویش ادکان صرف فعل در ماضی نقلی مشابه صرف آن در ماضی ساده است وتفاوت آن ها در جایگاه تکیه است؛ 6) در این گویش فعل کمکی «بودن» در صرف فعل های ماضی بعید، به /d/ تبدیل می شود؛ 7) برای ساخت صورت آینده فعل در این گویش دو روش وجود دارد؛ 8) ساخت فعل امر در گویش ادکان مشابه با فارسی معیار است به جز موارد استثنایی چون فعل «ایستادن».کلیدواژگان: گویش، گویش تاتی، روستای ادکان، دستگاه فعل، شناسه
-
صفحات 79-100التقای واکه ها هنگامی روی می دهد که در دو هجای مجاور، هجای سمت چپ فاقد پایانه و هجای سمت راست فاقد آغازه باشد. التقای واکه ها در بازنمایی واجی یا در یک مرحله میانی بین بازنمایی واجی و بازنمایی آوایی رخ می دهد. انتظار می رود که این پدیده در هر زبانی وجود داشته باشد. ولی برطرف کردن آن فقط در زبان هایی که وجود آغازه در آنها ضروری است الزامی می باشد. التقای واکه ها معمولا با بهره گیری از پنج راهکار برطرف می شود: درج همخوان میانجی، حذف یکی از واکه ها، ادغام دو واکه، تشکیل غلت و سرانجام تبدیل دو واکه به یک واکه مرکب. در این پژوهش توصیفی- تحلیلی شرایط و امکان رخداد هر پنج راهکار در زبان پارسی مورد بررسی قرار گرفته و فقط آن راه کارهایی که در این زبان رایج هستند، با بهره گیری از نظریه بهینگی (پرینس و اسمولنسکی، 2004 /1993) تبیین شده اند. هدف این مقاله دست یابی به یک رتبه بندی دربرگیرنده نهایی از محدودیت های مختلف بوده که تبیین کننده همه راهکارهای رایج در برطرف کردن التقای واکه ها در زبان پارسی باشد. نتایج این پژوهش بالغ بر ده مورد است که هر یک واقعیتی را پیرامون فرایندها و راهکارهای رایج در برطرف کردن التقای واکه ها در زبان پارسی بیان می کندکلیدواژگان: (برطرف کردن) التقای واکه ها، درج هم، خوان می، انجی، حذف واکه، ادغام واکه ها، تشکیل غلت
-
صفحات 101-120انگاره های فعال سازی انتشاری ارائه شده از ساختار واژگان ذهنی، این مخزن را به چند سطح (معنایی، نحوی، آوایی) تقسیم می نمایند. هر سطح، شبکه ای از گره هایی است که با هم پیوند یافته اند. این پیوندها در هر سطح ماهیتی متفاوت دارند. مطالعات انجام شده بر روی زبان انگلیسی نشان داده است که در سطح آوایی، صورت های آوایی واژه ها از طریق پیوندهایی که بر اساس شباهت های واجی و هم چنین وزنی شکل گرفته اند، به یکدیگر متصل اند. در این پژوهش، با استفاده از یک آزمون انگیزش آوایی در پی شناخت نوع پیوندهای میان صورت های آوایی واژه ها در واژگان ذهنی فارسی زبانان بوده ایم. 30 نفر در این آزمون انگیزشی پوششی شرکت کردند و نتایج حاصل، پس از تحلیل های آماری، مشخص کرد که سطح آوایی واژگان ذهنی در فارسی زبانان وزن-محور است و شباهت های واجی نقش کم رنگ تری را ایفا می نمایند.کلیدواژگان: واژگان ذهنی، سطح آوایی واژگان ذهنی، فعال سازی انتشاری، انگیزش آوایی، تشابهات وزنی0
-
صفحات 121-145پژوهش حاضر با هدف طبقه بندی، تحلیل و مقایسه انواع خطاهای دستوری در روایت های نوشتاری دانش آموزان کم توان ذهنی آموزش پذیر شهر تهران در مقطع ابتدایی (پایه های سوم، چهارم، پنجم) و مقطع پیش حرفه ای (اول، دوم و سوم) انجام شده است. این پژوهش را می توان در زمره پژوهش های اکتشافی قلمداد کرد. پس از کشف خطاهای دستوری، طبقه بندی خطاها با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی صورت می-گیرد. ابزار پژوهش چهار داستان مصور است که روایی شان مورد تایید متخصصان قرار گرفته است و داستان این تصاویر توسط تک تک دانش آموزان به صورت نوشتاری روایت می شود. نمونه آماری 125 دانش آموز در مقطع ابتدایی و 143 دانش آموز در مقطع پیش حرفه ای در چهار مدرسه ویژه این دانش آموزان است. انتخاب مدارس به روش تصادفی نظام مند و انتخاب دانش آموزان با هدف گردآوری حداکثر داده ممکن، از طریق نمونه گیری در دسترس متشکل از کلیه دانش آموزان داوطلب در مدارس مورد نظر بوده است. اخطاهای دستوری در نمونه های مورد بررسی به دو گروه خطاهای ساخت واژی-نحوی (کاربرد اشتباه وندهای زمان، وجه و نمود؛ عدم مطابقه فعل با فاعل و عدم مطابقه اسم با ضمیر ) و خطاهای نحوی (حذف، افزودن، قلب، جایگزینی، هم آمیزی) قابل تقسیم است. حذف با 25% و کاربرد اشتباه وندهای زمان، وجه و نمود با 23% فراوانی، پر رخدادترین خطاها هستند. پربسامدترین خطاهای دستوری در کاربرد حرف اضافه دیده می شود. خطاهای نحوی 51 درصد و ساخت واژی-نحوی 49 درصد خطاها را در بر می گیرند که با توجه به گسترده تر بودن مقولات طبقه بندی شده در حیطه خطاهای نحوی، این توزیع درصد خطاها می-تواند نشان دهنده ضعف بیشتر این دانش آموزان در مقوله تصریف باشد.کلیدواژگان: خطاهای نحوی، خطاهای ساخت واژی، نحوی، روایت نوشتاری، دانش آموز کم توان ذهنی
-
Pages 1-27In sociolinguistics, the role of factors such as level of education in different aspects of language has always been the focus of attention. The present research, which was conducted in Mashhad, seeks to study phonological processes among educated and uneducated speakers compared to Standard Persian. The data was gathered through field method and interview to analyze processes such as assimilation, vowel harmony, devoicing, metathesis, addition and deletion. The results indicated that the level of education is a distinctive factor in the speech of Mashhadi speakers. Highly educated speakers have much care in their use of words and mostly use the standard variations while the phonological processes in the speech of less educated ones deviate their speech from the standard. The only process which was found not to be highly influenced by education was the deletion process. It had a high frequency among all speakers. The data analysis has been provided in details and in different methods.Keywords: phonological processes, Standard Persian, Mashhadi dialect, education, sociolinguistics
-
Pages 29-47The people living in the historical village of Khanik in Gonabad City have a number of peculiarities in their speaking language. The dialect of the village, for a variety of natural and geographical factors such as enclosure and lack of immigration, has remained partially intact. A unique feature of the Khanik dialect is the widespread use of a specific tense which has persisted from a long time ago. In this tense, we have the intention of doing something in the past, which has not been realized until the present time, but is expected to be completed in the future.
An example of this tense is a sentence like [ma:sta m boda bo boxoro m] (I had wanted to have eaten). This is called "future perfect" or "past in the future", which should not be confused with the "future in the past" described in some grammar books. Further, the application of some tenses unprecedented in Farsi language and structures that were only employed in the ancient texts is common in Khanik dialect.
This tense, recorded through interviews with the elderly and illiterate speakers of Khanik village, is presented based on the results of several articles on verbs in Khanik dialect and its comparison with historical and grammatical texts.Keywords: future perfect (past in the future), rare or ancient tenses, Khanik dialect, standard Persian -
Pages 49-78The paper aims at describing verbal tense system in the dialect of Adkan, a village in Khorasan-e Shomali Province in the northeast of Iran. It seems that this dialect is one of the Tati Dialects in the area. Since the main objective was to collect the oldest dialect, the data was gathered by interviewing some educated and uneducated old and middle-aged speakers. This study which is the first systematic study on Adkan Dialect shows that it has a verbal tense system different from that of Standard Persian. This dialect lacks some of the tenses used in Standard Persian; besides, there are some verbal endings which are not common in Standard Persian.Keywords: Dialect, Adkan, Verbal System, Verb Ending
-
Pages 79-100Hiatus is a situation in which there is no consonant between the nuclei of two adjacent syllables. It occurs when the left syllable lacks a coda while the right one lacks an onset. Hiatus occurs in underlying representation or at a level between underlying and phonetic representations. Its occurrence is expected in every language, but its resolution is obligatory in languages which require syllables to have onsets. Strategies such as intervocalic consonant insertion, vowel deletion, vowel coalescence, diphthong formation, and glide formation are usually used to resolve hiatus. In this research the conditions and possibilities of using each strategy in Persian are discussed. However, only those strategies which are employed in this language are analyzed using Optimality Theory (Prince and Smolensky, 1993/2004).The ultimate goal of this research is to come up with a single inclusive ranking of constraints which explains all the hiatus resolving strategies in Persian. The results section of this research includes ten facts about the processes and strategies used in resolving hiatus in Persian.Keywords: hiatus (resolution), intervocalic consonant insertion, vowel deletion, vowel coalescence, glide formation
-
Pages 101-120The spreading activation models of mental lexicon's structure have presented the lexicon in multiple layers (semantic- syntactic- phonological). Each layer is a network of nodes which are associated by links. The nature of these links is different from layer to layer. The literature for English speakers has shown that in the phonological layer, phonological forms of words have been linked based on phonological similarities and rhyme. In the present study, we have investigated the nature of the links in phonological layer in the Farsi speaker's mental lexicon based on a phonological priming experiment. 30 participants have taken part in the experiment. The result has shown that the phonological layer in Farsi speaker's mental lexicon is rhyme-oriented and phonological similarities has a less active role in making the links between the phonological forms of words.Keywords: Mental lexicon, Sound level, Spreading activation, Phonological priming, Rhyming
-
Pages 121-145Goal: This study aims at analyzing and categorizing different grammatical errors including morpho-syntactic and syntactic errors in written narratives of mentally retarded students in Tehran. The frequencies of errors are compared among students in different grades.MethodDescriptive-Analytic method has been used. A test consisted of four picture stories have been administered to 125 students in elementary (3rd, 4th,5th grades) and pre-vocational (1st,2nd,3rd grades) levels studying at four schools for mentally retarded students according to systematic random sampling. Findings andResultsNumber of clauses in the students naratives in different grades are as follows: third: 68, fourth: 424, fifth: 289, and in prevocational level: first:338, second: 413, third: 479. morpho-syntactic errors can be classified into wrong tense, mood, and aspect inflections, lack of verb-object agreement , and lack of noun-pronoun agreement while the first is the most frequent one. Syntactic errors are classified into inversion, deletion, insertion, substitution, and ungrammatical scrambling while deletion is the most frequent one. The frequency of grammatical errors decreases in secondary level comparing to elementary. Syntactic errors consists 51 percent and morho-syntactic 49 percent of the grammatical errors.Keywords: grammatical errors, morpho, syntactic errors, written discourse, mentally retarded students
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.